Thầy giáo truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ học trò người dân tộc thiểu số

Thứ ba - 31/05/2022 20:17

Dienbien.edu.vn - Tôi rất thích một câu nói nổi tiếng của nhà văn, chính trị gia người Anh Edward Bulwer – Lytton:“Người thầy giỏi là người biết cách khơi gợi hơn là truyền thụ và biết tạo cảm hứng cho trò và cho chính mình”. Như vậy, mỗi nhà giáo không chỉ có nhiệm vụ truyền thụ kiến thức mà phải để cho học trò thấy được khả năng của mỗi em, truyền cảm hứng để các em tự phát huy các khả năng tiềm ẩn đó. Thực tế trong gần 22 năm gắn bó với trường PTDTNT tỉnh Điện Biên đã có rất nhiều thế hệ học trò người dân tộc thiểu số thành công xuất phát từ chính nguồn “cảm hứng” được Thầy giáo, Nhà giáo ưu tú Trần Mạnh Hồng khơi gợi và lan tỏa.

Để thực hiện ước mơ từ nhỏ được trở thành người thầy giáo gắn bó với phấn trắng bảng đen nên sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông Thầy giáo Trần Mạnh Hồng đã đăng kí và thi đỗ chuyên ngành Vật lý của trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên. Ra trường năm 2000, Thầy Hồng được phân công giảng dạy tại trường PTDTNT tỉnh Lai Châu (nay là trường PTDTNT tỉnh Điện Biên) một ngôi trường với về dày truyền thống và là điểm sáng của giáo dục dân tộc ở Tỉnh Điện Biên. Niềm đam mê với bộ môn Vật lý đã được thầy Hồng lan tỏa đến các em học sinh ngay từ những ngày đầu đứng lớp với nhiều bài giảng hay, tiết học thú vị gắn Vật lí với cuộc sống. Mỗi tiết học của Thầy đều mang đến cho học trò những điều mới mẻ về cách tiếp cận kiến thức, vấn đề bài học bằng nhiều phương pháp, kĩ thuật dạy học phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Chính điều đó đã lan tỏa tình yêu với môn Vật lí của thầy tới học sinh vốn luôn quan niệm Vật lí là một môn“Khó và khô khan”.
Thầy Hồng chia sẻ:“Vật lý là môn học hay, bổ ích nhưng nó lại vô cùng trừu tượng. Vật lý giúp chúng ta khám phá những hiện tượng thiên nhiên kỳ thú, giải thích được nhiều điều bí ẩn. Vật lý ở xung quanh chúng ta và ứng dụng nhiều trong đời sống. Tuy quan trọng như vậy nhưng không phải ai cũng nhận thức được điều đó đặc biệt là học sinh, rất nhiều em khi tiếp cận với môn học thường hay sợ vì kiến thức nhiều, khó, khô khan…Có thể nói là môn tự nhiên nhưng Vật lý tương đối nhiều lý thuyết, công thức, nhiều kiến thức gắn liền với các hiện tượng tự nhiên, ứng dụng thực tiễn. Nếu không nắm chắc và hiểu các hiện tượng, tư duy tốt thì khó có thể giải quyết vấn đề trọn vẹn chính vì vậy mà có lẽ nhiều học sinh sợ học môn này”.
Trong những năm gần đây theo yêu cầu của Chương trình GDPT 2018 đặt ra nhiều thách thức mới với người thầy. Theo đó, thầy cô chính là người truyền cảm hứng cho học trò khám phá tri thức, rèn luyện kĩ năng và xây dựng thái độ học tập tích cực, tạo không gian học tập an toàn, gần gũi, vui vẻ, phát huy năng lực, khả năng sáng tạo của học sinh. Như vậy, mỗi thầy cô phải không ngừng thay đổi để phù hợp, chịu khó học hỏi nhiều phương pháp, kĩ thuật dạy học thì mới đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Với quan điểm “cảm hứng là điều quan trọng cốt lõi giúp học sinh tiếp thu kiến thức nhanh chóng, say mê với môn học, đồng thời có thể rút ngắn khoảng cách giữa giáo viên và học sinh” vì vậy Thầy Hồng đã từng bước thay đổi từ phương pháp học của học trò và cách dạy của bản thân mình với phương châm “Thầy nói ít hơn, trò thực hành nhiều hơn” có lẽ vì vậy các em học sinh tại các lớp thầy trực tiếp giảng dạy khi được hỏi đến đều rất vui vẻ trả lời “học Vật lý không khó và khô cứng như chúng em nghĩ”.

Mỗi bài giảng của thầy đều được xuất phát từ những ví dụ cụ thể, sinh động trong đời sống hay bằng chính những câu chuyện gắn với Vật lí từ các hiện tượng thiên nhiên đơn giản, gần gũi với các em... vì vậy tiết học không còn căng thẳng với nhiều kiến thức trìu tượng, khó nữa mà thay vào đó học trò có những giây phút thoải mái, vui vẻ nhất để sẵn sàng tiếp nhận kiến thức mới. Thầy Hồng luôn tìm tòi nghiên cứu các phương pháp dạy và học môn Vật lý phù hợp với đối tượng học sinh hiện đang học tại nhà trường vận dụng khoa học ứng dụng CNTT trong giảng dạy, áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại như: dạy học tích hợp, học nhóm, học theo dự án…tiêu biểu như: dự án dạy học tích hợp: “Độ ẩm của không khí” đã đạt giải Nhất cấp tỉnh, giải Khuyến khích cấp Quốc gia. Dự án đã tích hợp được các môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Địa lí, GDCD, GDQP, Giáo dục bảo vệ môi trường trong hoạt động dạy - học. Thông qua dự án học sinh có kiến thức, hiểu được tầm quan trọng của môi trường với cuộc sống từ đó nâng cao ý thức gìn môi trường sống, sức khỏe của các em…đây cũng là dự án học tập có thể áp dụng trong nhiều trường học. Nhiều hoạt trải nghiệm, sáng tạo vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn được Thầy Hồng tổ chức cho học sinh tham gia hiệu quả như dự án "Bếp ăn tập thể đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm để có sức khỏe tốt cho học sinh trường PTDTNT tỉnh Điện Biên" đã đạt giải Ba cấp tỉnh, giải Ba cấp Quốc gia... dự án tích hợp với chủ đề: "Tích hợp các kiến thức về sản xuất điện năng và vấn đề về môi trường sinh thái trong dạy học bài Thế năng – Vật lí lớp 10 nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹ thuật tổng hợp - hướng nghiệp cho học sinh" đạt giải khuyến khích cấp tỉnh.

Với cách dạy này của Thầy không chỉ đơn thuần là truyền thụ kiến thức mà giữ vai trò tổ chức, hướng dẫn học sinh học tập, giúp các em tự tìm kiếm thông tin theo chủ đề, đặc biệt là truyền cảm hứng, tạo hứng thú, động lực, thúc đẩy thái độ học tập tích cực của các em với môn học, chủ động thu nhận kiến thức, vận dụng vào thực tiễn, khai thác tối đa tính tự học, phát huy năng lực của học sinh. Điều đó đã được minh chứng rất rõ ràng ở những sáng kiến trong giảng dạy của thầy được công nhận ở cấp cơ sở, cấp tỉnh cụ thể: sáng kiến “Dạy học theo định hướng phát triển năng lực kết hợp sáng tạo trên nền tảng công nghệ thông tin trong dạy chương Chất khí - Vật lí lớp 10 THPT” và sáng kiến “Thiết kế bài giảng dạy học phát triển năng lực tự học và năng lực hợp tác trong dạy học môn Vật lí cho học sinh trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Điện Biên”.

HS tham gia các hoạt động trải nghiệm trong giờ học Vật lý về thăng bằng

Chia sẻ về việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học của thầy Hồng cô giáo Hà Minh Phương nói: “Thầy Hồng đã thực hiện lồng ghép kiến thức Vật lý từ những vấn đề thực tiễn đôi từ chính kinh nghiệm trong cuộc sống của các em học sinh điều này đã giúp các trò tiếp thu bài học nhanh, dễ hiểu. Chúng tôi học hỏi được rất nhiều từ Thầy Hồng trong cách tổ chức các tiết dạy, Thầy luôn hướng cho học sinh thỏa sức sáng tạo với việc áp dụng kiến thức vật lí vào chế tạo đồ chơi, các thiết bị phục vụ học tập với tên gọi “Giờ học sáng tạo”. Thầy Hồng đã truyền cảm hứng cho các em học sinh biết sử dụng kiến thức của môn học để giải quyết những vấn đề thực tiễn và để khám phá thế giới muôn màu… Rất nhiều dự án học tập, đồ dùng phục vụ cho dạy học được thầy, trò làm ra và thử nghiệm thành công như: máy hút bụi mini, tên lửa nước, mô hình thí nghiệm biểu diễn hiện tượng mao dẫn (Vật lý 10), tương tác từ (Vật lý 11) hay bộ thí nghiệm giao thoa sóng nước (Vật lý 12)... tiêu biểu phải kể đến bộ thiết bị “Thu phát sóng điện từ” đạt giải Nhất trong Hội thi sáng tạo đồ dùng học tập cấp tỉnh năm học 2011 – 2012.

Giờ học Vật lý với các thiết bị thu, phát sóng điện từ mà thầy Hồng và các em HS sáng chế

Em học sinh Tòng Văn Thiện niên khóa 2006 - 2009 hiện đang là Giám đốc trung tâm dịch vụ nông nghiệp Huyện Nậm Pồ có chia sẻ: “Em vẫn nhớ câu hỏi đầu tiên của Thầy: bạn nào không thích học môn Vật lý giơ tay lên? Rất nhanh em là đứa đầu tiên giơ tay khi được hỏi và chia sẻ vô vàn lí do của mình tại sao không thích. Theo dõi phản ứng của thầy em chỉ thấy thầy gật gù như ghi nhớ điều gì đó. Rất nhiều bạn trong buổi học đó có ý kiến cùng em. Sau rất nhiều chia sẻ từ ước mơ của Thầy về học Vật lý đến những điều thú vị của môn học kết thúc giờ dạy Thầy nói: theo các em chúng ta “Học để làm gì?” các em tự suy nghĩ và trả lời thầy trong tiết học tiếp theo”. Một câu hỏi không khó để trả lời, nhưng chúng em ai cũng ấp úng, bởi chúng em đã quen với việc chỉ biết có học và học với mục đích học để có nghề nghiệp ổn định cho bản thân, hỗ trợ gia đình... Sau tiết học đó Thầy nói với chúng em, tất cả các ý kiến của các em đều đúng và với Thầy luôn tâm niệm trong nhiều năm giảng dạy chính là “Học để làm người”... Bên cạnh đó quan điểm dạy học của thầy Hồng rất rõ ràng: “trò muốn nhanh tiến bộ thì học phải đi đôi với hành. Hành phải kết hợp với sự cầu tiến”… Những giờ học tiếp theo chúng em luôn cảm nhận được sự nhiệt tình, sáng tạo đổi mới trong bài giảng của thầy giúp chúng em hiểu bản chất của vấn đề, vận dụng kiến thức giải quyết các vấn đề thực tiễn cuộc sống. Với em ba năm gắn bó với mái trường nội trú tỉnh mến yêu được học Vật lý với thầy là điều hạnh phúc nhất của em.
Em Đinh Ngọc Chiến là học sinh niên khóa 2018 – 2021 và cũng là học sinh đội tuyển Vật lý do thầy lãnh đội hiện đang là sinh viên trường Học viện cảnh sát có chia sẻ: Đối với em, thầy là nguồn cảm hứng để em thích học Vật lý và tham gia vào đội tuyển học sinh giỏi. Thầy luôn là người mà em dành sự ngưỡng mộ tôn trọng và quý mến. Điều em ngưỡng mộ nhất ở thầy chính là chịu khó tìm tòi các dạng bài, các đề khó của nhiều tỉnh để chúng em tự luyện. Thầy vẫn luôn căn dặn nhắc nhở chúng em nắm Quy tắc ôn luyện: Cơ bản (nắm vững kiến thức sách giáo khoa) à Chắc (sử dụng kiến thức làm các bài tập cơ bản một cách thuần thục) à Nâng cao (tìm tòi làm bài tập khó) à rèn luyện kĩ năng tự tổng hợp cho bản thân à biến kiến thức sách vở mình học thành nguồn của mình à Tư duy (khả năng vận dụng linh hoạt với nhiều dạng bài từ kiến thức nền). Muốn tạo kĩ năng làm bài, tư duy nhanh các dạng toán thì các em phải chịu khó làm bài tập thật nhiều, từ những bài đơn giản rồi đến những bài tập khó…Việc làm bài tập nhiều sẽ giúp ta rèn luyện tư duy nhanh, tích luỹ thêm kiến thức bổ sung cho lý thuyết; đọc thêm nhiều sách chúng ta mới nắm chắc và hiểu đúng, sâu sắc hơn những kiến thức trong sách giáo khoa từ đó mới có thể linh hoạt giải quyết nhiều dạng đề”
Thầy từng động viên chúng em “Hãy để những giọt mồ hôi rơi trên những trang bài tập và đừng để những giọt nước mắt rơi trên những trang đề thi”. Chính sự cố gắng nỗ lực, quyết tâm ôn luyện của cả thầy và trò mà đội tuyển Vật lý chúng em đã đạt thành tích rất cao với tổng số 48 giải trong đó: 02 giải Nhất; 14 giải Nhì; 08 giải Ba; 24 giải khuyến khích. Không chỉ chia sẻ với chúng em những kinh nghiệm trong ôn thi HSG mà thầy còn hướng dẫn chúng em rất nhiều kĩ năng giải nhanh để phù hợp với thời gian của dạng bài trắc nghiệm. Chính nhờ những kinh nghiệm quý báu của thầy mà em đã đạt 9 điểm môn Vật lý trong kì thi THPT Quốc gia góp phần giúp em thực hiện ước mơ được đứng trong hàng ngũ của lực lượng công an nhân dân. Giờ đây, khi đã rời xa ngôi trường nội trú tỉnh yêu quý nhưng những cách học, phương pháp học mà thầy đã truyền đạt cho chúng em vẫn được em vận dụng và khẳng định được bản thân mình trong trong môi trường học mới. Em cảm ơn thầy vì tất cả.

Thầy Hồng cùng các em HS trong đội tuyển HSG Vật lý

Theo Thầy Hồng: Trong thời điểm hiện nay “Phương pháp dạy học của người thầy sẽ phải thay để phù hợp với thời kỳ cách mạng 4.0 cũng như công cuộc đổi mới giáo dục”, xã hội ngày nay rất nhiều thông tin, có nhiều thứ hấp dẫn các em, người thầy phải làm sao truyền cảm hứng việc học những điều mới mẻ cho học trò. Thầy cô có vai trò thiết kế và tạo dựng môi trường học tập có tính tương tác với sự tích hợp công nghệ - thông tin (CNTT) để các em có thể hình thành các kỹ năng mềm như giao tiếp và hợp tác, giải vấn đề một cách sáng tạo, tư duy phản biện, CNTT. Trong môi trường học tập này, dù là trực tiếp hay trực tuyến đều phải giúp học sinh hình thành nên các phẩm chất và năng lực nhất là kỹ năng vận dụng các kiến thức vào giải quyết những vấn đề trong thực tiễn học tập và cuộc sống của các em. Điều này đã được tôi vận dụng tốt trong thời điểm vừa qua khi mà đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng rất nhiều đến giáo dục. Với phương châm của Bộ giáo dục“tạm dừng đến trường, không dừng việc học” điều đó yêu cầu mỗi giáo viên muốn truyền cảm hứng, thu hút học sinh trong mỗi tiết học trong khi chủ yếu hình thức học tập là trực tuyến thì cần phải vận dụng linh hoạt nhiều phương pháp dạy học, cách thức truyền đạt vì vậy tôi đã hướng dẫn học sinh ở nhà tự đọc tài liệu, làm các sản phẩm, thực hiện các báo cáo với sự hỗ trợ của CNTT. Sau đó, khi trao đổi với thầy (trên lớp học hoặc trên mạng), các em trao đổi với nhóm, báo cáo sản phẩm, sau đó thầy trò chốt lại kiến thức.
Hơn 21 năm công tác tại trường PTDTNT tỉnh Điện Biên Thầy giáo Trần Mạnh Hồng với nhiều phẩm chất đáng quý đó là nhiệt tâm với nghề, là vốn tri thức dày dặn và tinh thần nỗ lực vươn lên không ngại gian khó. Và một điều mà chắc chắn mỗi thầy cô giáo Trường PTDTNT tỉnh Điện Biên đều cảm nhận được đó chính là sự hòa đồng, gần gũi với mọi người, là sự sẻ chia, quan tâm giúp đỡ các đồng chí cán bộ, giáo viên, nhân viên và các em HS có hoàn cảnh khó khăn. Được tập thể tín nhiệm bầu giữ chức vụ Chủ tịch công đoàn, Thầy Hồng luôn mẫu mực, tích cực xây dựng khối đoàn kết nội bộ, luôn giữ vững phẩm chất đạo đức của nhà giáo. Phối hợp với BGH, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường tổ chức tốt các công việc hiếu hỉ của CBGVNV; Chăm lo và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và người lao động.

Cùng với sự nỗ lực phấn đấu của bản thân Thầy giáo Trần Mạnh Hồng đã gặt hái được nhiều thành tích nổi bật đáng tự hào trong quá trình công tác tại trường PTDTNT tỉnh Điện Biên tiêu biểu như: nhiều năm đã được Sở GD&ĐT Điện Biên công nhận danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, là giáo viên cốt cán của bộ môn Vật lý. Chất lượng giảng dạy hàng năm luôn vượt chỉ tiêu, tỉ lệ học sinh đạt kết quả từ TB trở lên đạt trên 92%, học sinh đạt Khá, Giỏi đạt trên 82%. Chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi môn Vật lí cấp tỉnh luôn được giữ vững từ năm 2000 đến nay thầy giáo đã có 123 lượt học sinh đạt giải trong cuộc thi chọn HSG cấp tỉnh, học sinh đạt giải thể thao trong đó: 12 giải Nhất; 26 giải Nhì; 33 giải Ba và 52 giải KK. Tham gia các cuộc thi chuyên môn do Sở GD, Bộ giáo dục tổ chức đạt: 03 giải Nhất; 04 giải Nhì, 06 giải Ba; 03 giải KK. Bên cạnh đó, để phát triển chuyên môn, Thầy Hồng đã tìm tòi, đề xuất được 12 sáng kiến thiết thực trong công tác dạy học và được Hội đồng Khoa học Nhà trường, Hội đồng Khoa học các cấp đánh giá cao trong đó có: 06 sáng kiến cấp cơ sở, 02 sáng kiến cấp tỉnh.

Với những thành tích đã đạt được, Thầy Hồng đã đạt được những kết quả đáng tự hào: Nhiều năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; là Công đoàn viên xuất sắc; 11 năm đạt danh hiệu Chiến sỹ thi đua cấp cơ sở, 1 năm đạt Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh; 14 bằng khen của UBND tỉnh Điện Biên, Bộ GD&ĐT, Liên đoàn Lao động tỉnh, TW Đoàn cùng nhiều giấy khen. Năm học 2014 – 2015 Thầy được tặng bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Đặc biệt năm 2017 thật vinh dự và tự hào Thầy giáo Trần Mạnh Hồng đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý Nhà giáo ưu tú, vào ngày 11/7/2021 Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 1226/QĐ-CTN về việc tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba cho Thầy. Đó là sự ghi nhận đáng trân trọng của Đảng và Nhà nước dành cho những cống hiến của Thầy trong sự nghiệp giáo dục và cũng là động lực cũng là trách nhiệm lớn lao để Thầy tiếp tục nỗ lực phấn đấu đạt được mục tiêu và danh hiệu cao quý trong thời gian tới.

Thầy giáo Trần Mạnh Hồng được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NGƯT năm 2017

Thầy giáo Trần Mạnh Hồng được tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba

Rất nhiều thế hệ học trò ngưỡng mộ, tôn kính; đồng nghiệp tự hào, mến phục; cha mẹ học sinh tin tưởng, biết ơn… Tấm gương về NGƯT - Thầy giáo Trần Mạnh Hồng đã tạo sức lan toả cho nhiều đồng nghiệp noi theo. “Nghề giáo viên giống như một người truyền lửa. Muốn thắp sáng trong trái tim học trò ngọn lửa đam mê, sáng tạo và yêu thương thì trái tim người thầy phải có lửa” - Thầy giáo Trần Mạnh Hồng thực sự là người nhóm lửa, giữ lửa và truyền lửa như thế!