GDTH: Một số hoạt động trọng tâm tiêu biểu của giáo dục Tiểu học tỉnh Điện Biên năm 2018

Trước ngưỡng cửa đổi mới giáo dục phổ thông, Ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên nói chung, giáo dục cấp Tiểu học nói riêng trong năm 2018 đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, vững chắc. Nhiều hoạt động tiêu biểu của cấp Tiểu học được ghi nhận một lần nữa khẳng định quyết tâm đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển năng lực phẩm chất học sinh đã được lựa chọn.
1. Giữ vững Quy mô trường, lớp, học sinh tiểu học, tiếp tục đưa học sinh lớp 3,4,5 từ các điểm lẻ về trường trung tâm nhằm tăng tỷ lệ học sinh/lớp nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển năng lực, phẩm chất học sinh.
Năm học 2018-2019 mạng lưới trường, lớp tiểu học học tỉnh Điện Biên được duy trì ổn định, các xã, phường, thị trấn đều có trường tiểu học, các bản lẻ đều có lớp tiểu học đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, quy mô học sinh phát triển ổn định. Toàn tỉnh có 173 trường tiểu học (06 trường THCS có học sinh tiểu học), 2.898 lớp với 69.029 học sinh, tăng 2.755 học sinh, giảm 165 lớp so với năm học trước; tỷ lệ học sinh/lớp đạt 23,8 em. 

Quy mô học sinh tiểu học tiếp tục duy trì ổn định

Các huyện, thị xã, thành phố đã đầu tư xây dựng mới 108 phòng học 24 phòng chức năng 26 phòng ở 09 nhà ăn tập thể cho học sinh nội trú, mua sắm bổ sung thiết bị dạy học đáp ứng chủ trương đưa học sinh lớp 3,4,5 từ các điểm trường lẻ về trung tâm xã học tập (số học sinh lớp 3,4,5 học tại trường trung tâm đạt 91,6%). Ngay từ đầu năm học các trường tiểu học đã triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục  học sinh thông qua việc dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc, tổ chức chuyên đề "Mở rộng vốn từ"; "Ra đề phân môn Tập làm văn theo hướng mở"; giao lưu Tiếng Việt, xây dựng thư viện thân thiện, phát triển văn hóa đọc. Bên cạnh việc đổi mới phương pháp dạy học các trường tiểu học 2 buổi/ngày còn tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh bán trú và tổ chức các hoạt động truyền thông về giáo dục tiểu học. 
2. Tăng cường các giải pháp thực hiện hiệu quả chương trình tiếng Việt  lớp 1- CNGD, Mô hình VNEN góp phần nâng cao chất lượng học sinh dân tộc.
Xác định giải pháp nâng cao chất lượng đọc, viết cho học sinh dân tộc thiểu số là nhiệm vụ trọng tâm của cấp tiểu học tỉnh Điện Biên, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản số 74/SGDĐT-GDTH ngày 15/01/2018  về việc hướng dẫn xây dựng kế hoạch dạy học tiếng việt lớp 1-CNGD và Mô hình VNEN năm học 2018-2019; Chỉ đạo dạy Tiếng Việt lớp 1 – Công nghệ giáo dục tại các trường tiểu học theo Quyết định số 2222/QĐ-BGDĐT ngày 01/7/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Năm học 2018-2019 tiếp tục tổ chức dạy Tiếng Việt lớp 1 tại 163 trường, 550 lớp 12.201 học sinh (đạt 77,4% học sinh lớp 1), tăng 8,9% so với năm học 2017-2018. Huy động học sinh học 2 buổi/ngày đạt 98,5%, áp dụng hiệu quả Mô hình trường học mới tại 1.766 lớp, 44.827 học sinh (84,5%). Tổ chức cho học sinh các trường phổ thông dân tộc bán trú cấp tiểu học ở cả tuần tại trường đạt 26,9% (18.595 học sinh). 
3. Nâng cao số lượng, chất lượng dạy học Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học.
Thực hiện Đề án 2020 về dạy ngoại ngữ cho học sinh phổ thông, các huyện, thị xã, thành phố đã tích cực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm bổ sung thiết bị dạy học  phục vụ môn Tin học và Ngoại ngữ, tuyển dụng đủ đội ngũ giáo viên dạy chuyên để thực hiện Chương trình môn Tiếng Anh bắt buộc và tự chọn.
Các trường tiểu học chú trọng xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Anh cho học sinh: thành lập câu lạc bộ tiếng Anh trong nhà trường, bản tin tiếng Anh, góc tiếng Anh trong lớp, thực hiện song ngữ ở một số nội dung như biển tên trường, tên lớp, phòng học bộ môn, nội quy trường, khẩu ngữ trong phòng học. Thường xuyê n tổ chức hoạt động giao lưu tiếng Anh giữa các lớp; trò chơi mở rộng vốn từ tiếng Anh; ngoại khóa vui học tiếng Anh; xây dựng cây từ vựng song ngữ Việt-Anh theo chủ điểm, liên chủ điểm; giới thiệu các điểm di tích lịch sử, truyền thống văn hóa, tín ngưỡng của địa phương bằng tiếng Anh; tạo điều kiện cho học sinh cơ hội giao tiếp với người nước ngoài tại các trường tiểu học có điều kiện thuận lợi; phát huy những nhân tố tích cực hỗ trợ nhau trong quá trình học tập; kết hợp dạy học chính khóa với tổ chức các buổi hội thoại và các hoạt động văn hóa, văn nghệ, tạo điều kiện để học sinh được giao tiếp bằng tiếng Anh.
Năm học 2018-219 toàn tỉnh có 138 trường với 991 lớp 22.850 học sinh khối 3,4,5 học Tiếng Anh 4 tiết/tuần (đạt 59,6%), tăng 20 trường, 180 lớp với 4.573 học sinh so với năm học 2017-2018. Học sinh khối 3,4,5 học tiếng Anh tự chọn 2 tiết/tuần còn 331 lớp 8.814 (chiếm tỉ lệ 23,01%).
4. Chỉ đạo thực hiện hiệu quả sinh hoạt chuyên môn lấy học sinh làm trung tâm. Đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới ở các huyện đặc biệt khó khăn của tỉnh (Nậm Pồ, Mường Nhé, Tủa Chùa, Điện Biên Đông).
Với đội ngũ giáo viên tiểu học ổn định về số lượng, cơ cấu môn học cùng với sự quan tâm của các cấp quản lý giáo dục, trình độ đào tạo của cán bộ quản lí và giáo viên của tỉnh tiếp tục được nâng cao (có 97,5% cán bộ quản lí và 89,2% giáo viên có trình độ đào tạo Cao đẳng và Đại học, 40 cán bộ quản lý đang tham gia đào tạo trình độ Thạc sỹ). Năm học 2018-2019 cấp tiểu học có  480 cán bộ quản lý; 4.442 giáo viên 945 nhân viên trong đó: giáo viên dạy văn hóa 3.641; giáo viên Âm nhạc 149; Mĩ thuật 154; Thể dục 215; Tin học 110; Tiếng Anh 173; 100% các trường Tiểu học có đủ giáo viên để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.
Đội ngũ giáo viên Tiểu học của tỉnh thực sự đã thay đổi nhận thức về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, xác định nhiệm vụ đổi mới sinh hoạt chuyên môn hàng tuần, đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh là nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2018-2019. Các tổ chuyên môn tích cực xây dựng chuyên đề cấp tổ, trường, cụm trường về các nội dung "Mở rộng vốn từ cho học sinh lớp 2-3", "Rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 1", "Thứ tự thực hiện các phép tính", "Dạy đơn vị đo khối lượng", "Dạy giải Toán có lời văn" sát với đặc điểm học sinh dân tộc, cần thiết với cơ sở giáo dục.  
5. Tổ chức thành công Hội thi giáo viên làm tổng phụ trách đội giỏi lần thứ 2.
Thực hiện Thông tư số 52/2012/TT-BGD ĐT ngày 19/12/2012 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Ban hành Điều lệ hội thi giáo viên làm tổng phụ trách Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh giỏi. Với mục tiêu tuyển chọn, công nhận và tuyên dương giáo viên làm tổng phụ trách Đội đạt danh hiệu giáo viên làm tổng phụ trách Đội giỏi cấp tỉnh, tạo điều kiện để giáo viên làm tổng phụ trách Đội thể hiện năng lực, học tập, trao đổi kinh nghiệm về công tác Đội và phong trào thiếu nhi. Góp phần triển khai các phong trào thi đua trong trường học; khuyến khích, động viên, tạo cơ hội cho giáo viên làm tổng phụ trách Đội rèn luyện, tự học và sáng tạo.

 

Tổng kết Hội thi Giáo viên làm tổng phụ trách Đội giỏi năm 2018

          Qua hội thi Sở giáo dục và Đào tạo đã phát hiện, tuyên dương và nhân rộng những cá nhân điển hình tiên tiến, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh của các cơ sở giáo dục, thu hút sự quan tâm của các lực lượng xã hội tham gia cùng với nhà trường trong quá trình giáo dục học sinh. Thông qua hội thi Sở Giáo dục và Đào tạo đã công nhận 52 giáo viên làm tổng phụ trách Đội giỏi năm 2018 làm nòng cốt cho các cơ sở giáo dục, xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên làm tổng phụ trách Đội, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đổi mới công tác Đội và phong trào thiếu nhi.
6. Tăng cường giáo dục kĩ năng sống, phòng chống bạo lực học đường, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và nâng cao chất lượng giáo dục học sinh các trường PTDT bán trú. 
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học là việc làm rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá trình hình thành nhân cách của trẻ cho tới tuổi trưởng thành. Giáo dục kĩ năng sống phải được bắt đầu từ khi trẻ còn nhỏ, đặc biệt ở lứa tuổi Tiểu học. Bởi vậy Sở Giáo dục và Đào tạo đã xác định và chỉ đạo các trường tiểu học tăng cường giáo dục kĩ năng giao tiếp, thuyết trình, làm việc theo nhóm trong năm học 2018-2019 nhằm giúp các em tự tin, tự chủ, chủ động trong quá trình xử lý tình huống trong cuộc sống.
Được sự quan tâm của Dự án Phát triển trẻ thơ toàn diện (UNICEF) hợp phần giáo dục đã tiến hành tập huấn cho 37 cán bộ quản lý, giáo viên cấp tiểu học 9 xã thuộc 03 huyện Tủa Chùa, Tuần Giáo và Điện Biên Đông về nhận biết bạo hành trẻ em, các dấu hiệu nhận biết trẻ bị bạo hành về thể chất, về tinh thần, sao nhãng, bỏ mặc, đặc biệt là các dấu hiệu trẻ bị xâm hại. Từ các tình huống cụ thể cán bộ quản lý, tổng phụ trách Đội, giáo viên và các thành viên khác trong nhà trường đề ra các giải pháp giải quyết và hỗ trợ khẩn cấp các trường hợp trẻ bị ngược đãi, bị xâm hại, bạo lực, bóc lột; đồng thời trợ giúp cho trẻ có hoàn cảnh phục hồi và tạo cơ hội cho các em hòa nhập cộng đồng.
Công tác tư vấn tâm lý cho học sinh được chú trọng, phòng Giáo dục Tiểu học phối hợp với phòng Giáo dục Trung học ban hành văn bản số 376/SGDĐT-GDTrH, hướng dẫn tổ chức công tác tư vấn tâm lý trong trường học; chỉ đạo các trường tiểu học trên địa bàn toàn tỉnh triển khai thực hiện bước đầu có những chuyển biến tích cực.
7. Thực hiện tốt kế hoạch phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 và xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia.
Tính đến tháng 12 năm 2018, tỉnh Điện Biên đã có 115/173 trường tiểu học thuộc 10 huyện, thị, thành phố được công nhận trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia (tỉ lệ 66,47%), trong đó có 93 trường đạt chuẩn mức độ 1; 22 trường đạt chuẩn mức độ 2. Có 7/10 đơn vị có tỷ lệ trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia đạt từ 60% trở lên: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên 32/34 trường (94,1%); thành phố Điện Biên Phủ 8/9 trường (88,9%); Tuần Giáo 23/28 trường (82,1%); Mường Ảng 10/13 trường (76,9%); Thị xã Mường Lay 3/4 trường (75,0%), Nậm Pồ 10/15 trường (66,7%), Mường Chà 10/16 trường (62,5%).
Năm 2018 toàn tỉnh có 4/10 đơn vị đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 (thành phố Điện Biên Phủ, thị xã Mường Lay, huyện Điện Biên, Mường Ảng) 105 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, đạt 80,76%. 6/10 đơn vị cấp huyện duy trì đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 2.  
Tỷ lệ huy động học sinh trong độ tuổi ra lớp: huy động học sinh 6 tuổi học lớp 1 đạt 99,8% (15.759/15.600 học sinh); huy động học sinh 6-10 tuổi học tiểu học đạt 99,7% (67.674/67.840 học sinh). Đạt kế hoạch UBND tỉnh giao.

 

Cơ sở vật chất trường lớp học tiếp tục được đầu tư góp phần nâng cao chất lượng trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia

8. Thực hiện hiệu quả Đề án tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc góp phần nâng cao khả năng giao tiếp, đọc hiểu, trình bày đoạn văn, bài văn cho học sinh tiểu học.
Sở Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu với UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1454/QĐ-UBND ngày 17/11/2016 của UBND tỉnh Điện Biên về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện Đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025; ban hành văn bản số: 381/SGDĐT-GDMN ngày 06/03/2018 hướng dẫn thực hiện tăng cường tiếng Việt cho học sinh vùng dân tộc thiểu số năm 2018. Tiếp thu và chỉ đạo các phòng Giáo dục và Đào tạo tập huấn nội dung “Dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh lớp 1" cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu học có học sinh dân tộc thiểu số. 
Để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tập huấn nội dung "Mở rộng vốn từ" cho 100% đội ngũ giáo viên tiểu học trong hè 2018 và ban hành công văn số 1622/SGDĐT-GDTH ngày 21/8/2018 về hướng dẫn ra đề mở đối với phân môn Tập làm văn nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Thực hiện sự chỉ đạo của Sở đội ngũ giáo viên tiểu học đã mạnh dạn từ bỏ phương pháp đọc chép và xay dựng bài văn mẫu cho học sinh học thuộc một cách thụ động chuyển sang việc hướng dẫn học sinh viết bài văn theo suy nghĩ của bản thân, sát với cuộc sống hàng ngày của các em. 
9. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án dạy tiếng dân tộc Thái, dân tộc Mông cho học sinh tiểu học và THCS góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên.
Thực hiện Đề án dạy tiếng Thái, tiếng Mông cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020 và văn số 544/KH-SGDĐT ngày 28/3/2018 về kế hoach thực hiện Đề án dạy tiếng Thái, tiếng Mông cho học sinh Tiểu học và THCS năm 2018. Năm học 2018-2019 các huyện, thị xã tiếp tục chỉ đạo dạy tiếng Thái tại 32 trường tiểu học 140 lớp 3.249 học sinh, dạy tiếng Mông tại 27 trường  tiểu học 174 lớp 4.414 học sinh, vượt kế hoạch 1.663 học sinh (đối với cấp tiểu học). 
Chỉ đạo dạy tìm hiểu phong tục tập quán, văn hóa, tổ chức lễ hội, ẩm thực của dân tộc Thái tại 21 trường THCS với 121 lớp 4.074 học sinh; dân tộc Mông  tại 25 trường THCS với 118 lớp 4.044 học sinh góp phần bảo tồn và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, vượt kế hoạch 2.118 học sinh (đối với cấp THCS).
10. Xây dựng đội ngũ và tổ chức hiệu quả công tác truyền thông về  chương trình giáo dục phổ thông mới.
Công tác truyền thông về giáo dục tiểu học và chương trình giáo dục phổ thông mới được đặc biệt chú trọng; Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 1806/SGDĐT-GDTH ngày 14/9/2018 hướng dẫn các đơn vị tăng cường công tác truyền thông năm học 2018-2019; các đơn vị đã phân công cán bộ, giáo viên nghiên cứu viết bài truyền thông về giáo dục và đào tạo, định kì mỗi tháng gửi ít nhất 01 bài để đăng trên Website của Sở. Ngoài các nội dung truyền thông theo định kì, các phòng Giáo dục và Đào tạo phân công cán bộ viết thêm các tin, bài có tính thời sự thuộc lĩnh vực phòng quản lý để đăng tải trên Website của phòng, trường. Một số phòng Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện tốt công tác truyền thông, thường xuyên có các chuyên đề định kỳ đăng trên Website của Phòng, Sở như thành phố Điện Biên Phủ, huyện: Tuần Giáo, Tủa Chùa, Điện Biên, Điện Biên Đông. 
Với những kết quả đã đạt được trong năm 2018, hi vọng giáo dục tiểu học tỉnh Điện Biên sẽ ngày càng phát triển vững bước trên con đường tiếp cận với chương trình giáo dục phổ thông mới trong những năm học tiếp theo.
                                                                                             Tác giả: Đào Thái Lai – Phòng GDTH