Phong trào không chỉ đơn thuần là dạy công nghệ, mà chính là phổ cập năng lực sống và làm việc trong kỷ nguyên mới. Đây là minh chứng sống động cho thấy Đảng, Nhà nước tiếp tục đặt con người – đặc biệt là người dân bình thường – vào trung tâm của chuyển đổi số. Từ công chức đến người lao động, từ học sinh đến người già ở nông thôn, tất cả đều là chủ thể và đối tượng thụ hưởng.
MỘT CUỘC ĐẠI CÁCH MẠNG VỀ TRI THỨC SỐ
Phong trào "Bình dân học vụ số" được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, lâu dài, có ý nghĩa xã hội sâu sắc. Việc đưa ra kế hoạch hành động toàn quốc vào thời điểm chuyển giao giữa hai giai đoạn phát triển công nghệ là lời khẳng định mạnh mẽ rằng: Đảng, Chính phủ không để ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình chuyển đổi số.
Từ Nghị quyết số 36-NQ/TW năm 2022 của Bộ Chính trị về chuyển đổi số quốc gia, đến việc thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương và ban hành Kế hoạch số 01-KH/BCĐTW, có thể thấy rõ sự chỉ đạo xuyên suốt và tầm nhìn chiến lược trong việc phổ cập kỹ năng số. Đặc biệt, việc giao Ban Cán sự Đảng Bộ Thông tin và Truyền thông làm đầu mối, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành, địa phương, tổ chức chính trị - xã hội thể hiện sự huy động tổng lực toàn hệ thống chính trị vào công cuộc này.
Điểm nổi bật của "Bình dân học vụ số" là sự phổ quát của đối tượng tham gia. Không giới hạn trong một nhóm ngành hay độ tuổi, kế hoạch đã cụ thể hóa nhiệm vụ của từng lực lượng:
- Công chức, viên chức, người lao động: Là lực lượng tiên phong, mỗi cán bộ, công chức phải nắm chắc kiến thức số cơ bản, từ việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến, công cụ văn phòng số, đến an toàn thông tin cá nhân. Họ vừa là người học, vừa là người hướng dẫn, hỗ trợ cộng đồng.
- Học sinh, sinh viên: Là thế hệ tương lai, cần được rèn luyện kỹ năng số ngay từ trên ghế nhà trường, từ kỹ năng học trực tuyến, tìm kiếm thông tin, bảo vệ bản thân trên mạng đến việc xây dựng bản lĩnh công dân số.
- Người dân nông thôn, người cao tuổi, đồng bào dân tộc thiểu số: Đây là nhóm dễ bị tổn thương trong chuyển đổi số. Do vậy, phong trào tập trung cao vào việc đào tạo các kỹ năng cơ bản như: sử dụng điện thoại thông minh, thanh toán không dùng tiền mặt, truy cập dịch vụ công, bảo mật tài khoản...
- Tổ chức đoàn thể, hội phụ nữ, hội nông dân, hội cựu chiến binh...: Là các hạt nhân lan tỏa phong trào tới cộng đồng, hỗ trợ tổ chức các lớp học, buổi tập huấn, hướng dẫn sử dụng công nghệ cho hội viên.
Các nhóm giải pháp đột phá để triển khai phong trào
Để hiện thực hóa mục tiêu "phổ cập kỹ năng số cho toàn dân", Kế hoạch 01-KH/BCĐTW đã đề ra một hệ thống giải pháp đồng bộ, trong đó nổi bật là:
(a) Xây dựng bộ kỹ năng số thiết yếu cho từng đối tượng
Không thể dạy chung một chương trình cho mọi người. Bộ kỹ năng số sẽ được thiết kế phù hợp với từng nhóm: từ học sinh phổ thông đến người nông dân trung niên, từ cán bộ xã đến công nhân nhà máy. Đây là cách tiếp cận "may đo" thay vì "đồng phục", giúp người học thấy gần gũi và dễ tiếp cận.
(b) Phát triển nền tảng đào tạo số đại chúng
Các ứng dụng, nền tảng học trực tuyến, tài liệu số, video hướng dẫn… sẽ được xây dựng trên nguyên tắc miễn phí, dễ tiếp cận, dễ sử dụng. Quan trọng nhất, tất cả người dân có thể truy cập bằng thiết bị di động phổ thông, không đòi hỏi công nghệ cao.
(c) Huy động lực lượng “giáo viên số tình nguyện”
Đây là nét sáng tạo đáng chú ý. Từ sinh viên, giảng viên đại học, kỹ sư công nghệ, cán bộ xã phường, cho đến người đã có kỹ năng số tốt – tất cả đều có thể đăng ký làm “giáo viên số tình nguyện” để chia sẻ, hướng dẫn cho cộng đồng. Tính cộng đồng và tự nguyện sẽ là sức mạnh bền vững cho phong trào.
(d) Tổ chức các “Tuần lễ học số”, “Ngày hội số cộng đồng”
Phong trào không chỉ là đào tạo âm thầm mà còn là hoạt động văn hóa cộng đồng. Các tuần lễ số, ngày hội số sẽ tổ chức ở trường học, làng xã, phường thị trấn… để tạo không khí thi đua, cổ vũ người dân cùng tham gia.
(e) Đo lường, đánh giá và công nhận kết quả học tập
Không có phong trào nào thành công nếu thiếu công cụ đo lường. Kế hoạch yêu cầu thiết lập hệ thống đánh giá kết quả học tập kỹ năng số, có thể cấp chứng chỉ, công nhận kỹ năng để gắn với chế độ thi đua, khen thưởng, xét tuyển, tuyển dụng.
Những rào cản cần vượt qua và vai trò của mỗi địa phương
Phong trào "Bình dân học vụ số" không tránh khỏi những thách thức: chênh lệch hạ tầng giữa thành thị - nông thôn, trình độ dân trí không đồng đều, tâm lý e ngại công nghệ ở người cao tuổi, và sự thiếu tự tin ở nhiều cán bộ cơ sở.
Do vậy, trách nhiệm đặt lên vai chính quyền địa phương là rất lớn. Mỗi tỉnh, huyện, xã phải chủ động xây dựng kế hoạch riêng, thành lập Ban chỉ đạo cấp mình, phân công rõ người phụ trách từng nhóm dân cư. Sự linh hoạt, chủ động, sáng tạo của địa phương sẽ quyết định sự thành công của phong trào.
BÌNH DÂN HỌC VỤ SỐ – HÀNH TRÌNH MỚI CỦA DÂN TRÍ VIỆT NAM
Khi cụ Hồ phát động phong trào "Bình dân học vụ" vào năm 1945, đó là một sứ mệnh lịch sử xóa mù chữ để dân ta biết đọc, biết viết, biết tính toán. Hôm nay, trong kỷ nguyên số, "Bình dân học vụ số" là hành trình mới để người dân biết kết nối, biết tra cứu, biết làm chủ cuộc sống và công việc trong môi trường số hóa.
Cuộc cách mạng này không còn là công việc của riêng ngành giáo dục hay công nghệ, mà là của toàn xã hội. Nó đòi hỏi một sự dấn thân, hợp lực và tinh thần “toàn dân học, toàn dân dạy, toàn dân dùng công nghệ”.
Phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ mang tính kỹ thuật, mà là biểu hiện của khát vọng công bằng tri thức, nâng cao dân trí, và thực hiện dân chủ số. Nó tiếp tục khẳng định chân lý cốt lõi mà dân tộc ta luôn theo đuổi: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác ngoài con đường học vấn.”
Ảnh: Sưu tầm./.
Riêng với tỉnh Điện Biên – mảnh đất anh hùng từng đi đầu trong phong trào Bình dân học vụ truyền thống – nay tiếp tục được kỳ vọng là một trong những địa phương tiên phong trong phong trào Bình dân học vụ số. Ngành Giáo dục Điện Biên có vai trò đặc biệt trong việc dẫn dắt phong trào: từ việc phổ cập kỹ năng số cho học sinh – sinh viên, đến việc huy động giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục tham gia giảng dạy, truyền thông và hỗ trợ kỹ thuật cho cộng đồng.
Với đặc điểm là tỉnh miền núi, đa dạng dân tộc, còn nhiều khó khăn về hạ tầng và điều kiện học tập, sự nỗ lực chủ động, linh hoạt của Ngành Giáo dục Điện Biên sẽ không chỉ góp phần thu hẹp khoảng cách số mà còn khẳng định vị trí, vai trò chiến lược của giáo dục trong tiến trình phát triển bền vững.
Nếu làm tốt, đây sẽ là di sản mới của thời đại Hồ Chí Minh – một cuộc khai trí lần hai, đưa dân tộc Việt Nam nói chung và đồng bào các dân tộc tỉnh Điện Biên nói riêng vững bước trên con đường hiện đại hóa và hội nhập toàn cầu./.
GDMN - Đánh giá sự phát triển của trẻ trong giáo dục mầm non hiện nay
Những điểm mới trong Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông năm 2018 so với Chương trình giáo dục phổ thông năm 2006.
GDMN- Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở giáo dục mầm non
Tổ chức hoạt động học theo hướng trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo ở cơ sở giáo dục mầm non
CNTT&NCKH – Tin chuyên đề: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các nhà trường phổ thông hiện nay.
GDMN - Chia sẻ kinh nghiệm số 29 - Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động góc cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non
Sinh hoạt tổ chuyên môn - hình thức hiệu quả trong bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non
GDMN - Chia sẻ kinh nghiệm số 32: Thiết kế môi trường giáo dục ở trường mầm non theo quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”
GDMN- Đảm bảo an toàn, phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ trong các cơ sở giáo dục mầm non
GDMN - Thực hiện chương trình giáo dục mầm non ở lớp mẫu giáo ghép theo quan điểm giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm”
